Ακόμα και σε περίοδο βαθιάς κρίσης, σημαντικού περιορισμού των εισοδημάτων και εκτίναξης της ανεργίας, η εγχώρια αγορά εξακολουθεί να λειτουργεί με στρεβλώσεις -μεσάζοντες, μονοπώλια-ολιγοπώλια και καρτέλ- που παγίωσαν την κερδοσκοπία ως εμπορική πρακτική και την ακρίβεια ως έναν συντελεστή που “νομοτελειακά” βαίνει αυξανόμενος.Αρμόδιοι παράγοντες του υπουργείου Ανάπτυξης ομολόγησαν πριν από λίγες μέρες ότι η κατάσταση στις τιμές είναι πολύ χειρότερη από ό,τι αναμενόταν, παρά την πτώση της ζήτησης και την οικονομική κρίση, καθώς στοιχεία της Eurostat για το 2011 καταδεικνύουν ότι η χώρα μας είναι ακριβότερη έως και 31,5% σε σχέση με τον μέσο όρο των 27 της Ε.Ε.
Συγκεκριμένα, η Ελλάδα κατατάσσεται 1η στην ακρίβεια
μεταξύ των 27 στις τιμές γάλακτος - τυριών - αυγών με διαφορά 31,5% από τον
μέσο όρο των τιμών των 27 (το 2010 ήταν 2η, με διαφορά 31,9%), ενώ το πρώτο
οκτάμηνο 2012 παρουσιάζει περαιτέρω αύξηση κατά 1,17%. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε
ότι κλαδικές μελέτες διαπιστώνουν ότι υπάρχει ολιγοπώλιο στην εγχώρια αγορά
γάλακτος, με βασικό χαρακτηριστικό τον υψηλό βαθμό συγκέντρωσης, ενώ δεν είναι
τόσο μακρινές οι μνήμες από το “καρτέλ του γάλακτος” (2007).
Στην 1η θέση
βρίσκεται η χώρα μας και στον ηλεκτρικό-οπτικοακουστικό εξοπλισμό, με απόκλιση
18,7% από τον μέσο όρο των 27 (το 2010 ήταν 3η, με απόκλιση 9,3%). Η “πρωτιά”
αποδίδεται στην “έφεση” των Ελλήνων για προϊόντα τεχνολογίας αιχμής και στην
αντικατάστασή των παλαιών με νεότερα μοντέλα πολύ σύντομα. Παρά την κρίση
διαπιστώνεται ότι ακριβά προϊόντα τύπου smart phones-“ταμπλέτες” (με τιμές στην
ελληνική αγορά που ξεπερνούν τα 400-500 ευρώ) όταν πρωτοκυκλοφορούν στην
ελληνική αγορά “ξεπουλάνε” αμέσως, ενώ υπάρχουν και μακρές λίστες αναμονής...
Η απαιτούμενη ρήξη με τα μεγάλα συμφέροντα για την εξυγίανση του χώρου όχι μόνο δεν έγινε από την πλευρά των κυβερνώντων αλλά πλέον με τη συνδρομή της τρόικας αναζητούν, από κοινού, ρυθμίσεις-διευκολύνσεις και άρση εμποδίων υπέρ των επιχειρηματιών, με πρόσχημα “την καλύτερη λειτουργία της αγοράς και του ανταγωνισμού”.
Επίσης, μεταξύ
άλλων, η Ελλάδα είναι στην 7η θέση στα έλαια και λίπη, με απόκλιση 15,7% (το
2010 ήταν 4η, με απόκλιση 18,7%), στην 8η θέση στο ψωμί και τα δημητριακά με
απόκλιση 15,8% (το 2010 ήταν 7η, με απόκλιση 17,4%) και στη 10η θέση στα μη
αλκοολούχα ποτά, με απόκλιση 9,4%.
Την ίδια στιγμή η
καταναλωτική οργάνωση ΕΛΚΕΚΑ, διαπιστώνει ότι και τον Αύγουστο το οικογενειακό
καλάθι ενός μεσαίου ελληνικού νοικοκυριού αυξήθηκε κατά 2% σε σχέση με πέρσι,
με τις μεγαλύτερες ανατιμήσεις να εμφανίζονται στη στέγαση (+6%), στις
μεταφορές (+4%) και στις καφετέριες-εστιατόρια (+3%), ενώ και στη διατροφή και
στα αλκοολούχα ποτά-καπνό σημειώθηκε αύξηση 2%.
Τι φταίει για την
ακρίβεια
Οι αρμόδιοι
αποδίδουν τις υψηλές τιμές σε ενδογενείς κι εξωγενείς παράγοντες όπως: ακριβός
κι ελλειμματικός πρωτογενής τομέας, υψηλή φορολογία, μεταφορές-καύσιμα,
ανελαστική ζήτηση στα τρόφιμα, μείωση της προσφοράς, αλλά και παθογένειες της
αγοράς. Παράλληλα βιομήχανοι κι επιχειρηματίες (ΣΕΒ) διαμηνύουν ότι αδυνατούν
να μειώσουν τις τιμές λόγω της οικονομικής πολιτικής που ασκείται και των
“εμποδίων” στις αγορές.
Σε κάθε περίπτωση
στην ελληνική αγορά υπάρχουν σοβαρές στρεβλώσεις που οδηγούν σε:
-Αθέμιτες πρακτικές
συμβάσεων
-Αθέμιτες
ενδοομιλικές συναλλαγές
-Συγκαλυμμένες
προωθητικές ενέργειες
-Αδιαφάνεια Τιμών
-Καθυστερημένες
πληρωμές
-Αθέμιτες
προμήθειες
Συγχρόνως, η
ανεξέλεγκτη λειτουργία “καρτέλ” (εναρμονισμένες πρακτικές τιμών), η επικράτηση
μονοπωλίων - ολιγοπωλίων και η δράση μεσαζόντων προκαλεί σοβαρά προβλήματα στη
λειτουργία των αγορών πιέζοντας προς τα πάνω τις τιμές, ενώ στη “ρίζα του
κακού” βρίσκονται ο καθορισμός των τιμών και στοιχεία παραοικονομίας, καθώς
διαπιστώνεται “ανελαστική ζήτηση”. Ο καθορισμός της τιμής αποτελεί κατεξοχήν
παραβατική πρακτική, η οποία στην Ελλάδα έχει απενοχοποιηθεί και αυτό
καταγράφεται στη μεγάλη “ψαλίδα” και στις τιμές χονδρικής σε σχέση με άλλες
ευρωπαϊκές χώρες.
Αξίζει να σημειωθεί
ότι σύμφωνα με έρευνα της ΠΑΣΕΓΕΣ (2010) για την “ψαλίδα” των τιμών από το
χωράφι στο ράφι (από την παραγωγή στη λιανική), προκύπτει εξαιρετικά μεγάλη
διαφορά τιμών στα δημητριακά (από 500% έως 1550%), στα ζυμαρικά (760%), στο
κρασί (750%), στο ρύζι (660%) και ακολουθεί μία σειρά προϊόντων με άνοιγμα από
170% έως 530%.
Ζούντα
Αντιγόνη – «Αυγή»