Τι προβλέπει το νέο νομοσχέδιο για τα αυθαίρετα

Σε 100 μήνες, με ελάχιστη μηνιαία δόση 100 ευρώ, θα μπορούν να νομιμοποιήσουν το αυθαίρετό τους όσοι υπαχθούν στη νέα ρύθμιση ως το τέλος του χρόνου. Σύμφωνα με τις διατάξεις του νέου νομοσχεδίου που τελεί υπό επεξεργασία, όσοι προχωρήσουν στη ρύθμιση εντός του 2013 θα τύχουν έκπτωσης 10% αν καταβάλουν 30% του προστίμου σε έξι μήνες από την ημερομηνία υπαγωγής.

Αν η υπαγωγή δεν γίνει εντός του 2013, η εξόφληση θα πρέπει να ολοκληρωθεί σε 60 δόσεις. Ο νέος νόμος θα έχει διάρκεια ως το τέλος του 2014.

Σύμφωνα με το νόμο που υποβλήθηκε στη Βουλή για νομικό έλεγχο, σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής παρέχεται έκπτωση 25%. Αν ο αυθαιρετούχος επιλέξει να καταβάλει το 30% του συνολικού προστίμου εντός 6 μηνών από την ημερομηνία υπαγωγής, θα έχει έκπτωση 10%.
Σε κάθε περίπτωση, εντός έξι μηνών πρέπει να καταβληθεί τουλάχιστον το 5% του προστίμου. Διαφορετικά, το ανεξόφλητο ποσό του ενιαίου ειδικού προστίμου θα προσαυξάνεται κατά 1% για κάθε μήνα καθυστέρησης.

Στις ειδικές ομάδες του πληθυσμού (άτομα με αναπηρία, παλιννοστούντες ομογενείς, πολύτεκνοι, τρίτεκνοι κ.ά.), για τις οποίες είχε προβλεφθεί μείωση του ειδικού προστίμου ως και 85%, προστίθενται και οι μακροχρόνια άνεργοι. Γι' αυτούς προβλέπεται έκπτωση 50% του προστίμου της τακτοποίησης του αυθαιρέτου εφόσον πρόκειται για κύρια κατοικία.

Μεταξύ άλλων, βάσει του νομοσχεδίου νομιμοποιούνται, χωρίς την καταβολή παραβόλου και προστίμου, αυθαίρετες κατασκευές (ή αυθαίρετες αλλαγές χρήσης) της Εκκλησίας αλλά και άλλοι αυθαίρετοι λατρευτικοί χώροι (π.χ. τεμένη).
Χωρίς παράβολο και πρόστιμο τακτοποιούνται και τα αυθαίρετα της ΔΕΗ ΑΕ. Για την υπαγωγή αυτών στις νέες ρυθμίσεις αρκεί η υποβολή αίτησης, τοπογραφικού διαγράμματος και τεχνικής έκθεσης μηχανικού, με αναλυτική περιγραφή των αυθαίρετων κατασκευών ή χρήσεων.

Επιπλέον, με κοινή υπουργική απόφαση των υπουργών Οικονομικών και Περιβάλλοντος θα μπορεί να γίνει συμψηφισμός του προστίμου με τα ποσά που θα καταβληθούν (από την έναρξη εφαρμογής του νόμου) για αμοιβές υπηρεσιών, εργασίες και υλικά που αφορούν την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων καθώς και τη στατική επάρκεια αυθαιρέτων προ του 2003. Οι αμοιβές και τα υλικά όμως δεν θα πρέπει να ξεπερνούν το 50% του ειδικού προστίμου.

Το τελικό κείμενο του σχεδίου νόμου, με τις αλλαγές που μπορεί να προκύψουν από την επεξεργασία του, αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή την ερχόμενη εβδομάδα.

Αλλαγές για τους μεγάλους παραβάτες

Για τις μεγάλες πολεοδομικές παραβάσεις (αυθαίρετες κατασκευές χωρίς άδεια ή με υπέρβαση συντελεστή δόμησης άνω του 40% ή επιτρεπόμενου ύψους άνω του 20%) αναστέλλεται για 30 χρόνια η επιβολή κυρώσεων μετά την υπαγωγή στον νέο νόμο και την καταβολή παραβόλου και προστίμου. Δεν αποκλείεται ωστόσο τα αυθαίρετα αυτά να πάρουν «συχωροχάρτι» υπό τις εξής προϋποθέσεις:

- Μετά το τέλος του 2014 και την καταγραφή των αυθαίρετων κατασκευών με απόφαση του αρμόδιου υπουργού Περιβάλλοντος θα επιλεγούν οι περιοχές που θα πολεοδομηθούν. Σε κάθε περίπτωση αυτός ο πολεοδομικός σχεδιασμός θα πρέπει να ολοκληρωθεί εντός πέντε ετών από τη δημοσίευση της σχετικής απόφασης.

- Σε όλα τα αυθαίρετα με μεγάλες παραβάσεις θα πραγματοποιείται εντός 10 ετών από τη δημοσίευση του νόμου έλεγχος των υποβαλλόμενων στοιχείων από ελεγκτή δόμησης κατόπιν υποβολής αίτησης στην αρμόδια Υπηρεσία Δόμησης από τον ενδιαφερόμενο. Από τον ελεγκτή θα εκδίδεται πόρισμα και η υπηρεσία θα εκδίδει πράξη ολοκλήρωσης του ελέγχου. Οι λεπτομέρειες θα εξειδικευθούν με υπουργική απόφαση.

- Εντός δεκαετίας θα πρέπει να ανταλλάσσεται ή να εξαγοράζεται, μέσω της ηλεκτρονικής διαδικασίας της Τράπεζας Γης, συντελεστής δόμησης ίσος με την υπέρβαση δόμησης που έχει πραγματοποιηθεί.

Τι θα ισχύσει για τις μικρές και μεσαίες παραβάσεις

Αυθαίρετες κατασκευές σε κατοικίες, οι οποίες υφίστανται προ του έτους 1975, εξαιρούνται οριστικά της κατεδάφισης με την καταβολή παραβόλου 500 ευρώ και χωρίς την καταβολή ενιαίου ειδικού προστίμου.

Αυθαίρετες κατασκευές που υφίστανται προ της 1ης Ιανουαρίου 1983 εξαιρούνται οριστικά της κατεδάφισης με την καταβολή του παραβόλου και του ενιαίου ειδικού προστίμου. Σε αυτή την κατηγορία δεν μπορούν να υπαχθούν ακίνητα στα οποία υπάρχουν άλλες αυθαίρετες κατασκευές ή αλλαγές χρήσεις οι οποίες πραγματοποιήθηκαν ή εγκαταστάθηκαν μεταγενέστερα του 1983.

Αυθαίρετες μικρές παραβάσεις (φούρνοι σε ακάλυπτο χώρο, προσθήκη εξωτερικής μόνωσης, υπέρβαση ως 10% των διαστάσεων εξώστη, υπέρβαση της μάντρας ως ένα μέτρο κτλ.), ανεξαρτήτως του αριθμού αυτών, εξαιρούνται οριστικά της κατεδάφισης με την καταβολή παραβόλου 500 ευρώ και χωρίς την καταβολή ειδικού προστίμου.

Ακόμη, αναστέλλεται για 30 χρόνια η επιβολή κυρώσεων, μετά την καταβολή παραβόλου και προστίμου, σε αυθαίρετες κατασκευές ή αυθαίρετες αλλαγές χρήσεις, εφόσον η υπέρβαση συντελεστή δόμησης και κάλυψης δεν ξεπερνά το 40% και ύψους το 20%.
Στα ποσοστά αυτά συνυπολογίζονται όλα τα αυθαίρετα κτίσματα επί του ακινήτου, καθώς και τυχόν αυθαίρετες κατασκευές ή αυθαίρετες αλλαγές χρήσης που έχουν τακτοποιηθεί με τους προηγούμενους νόμους για τα αυθαίρετα (3775/2009, 3843/2010 και 4014/2011). Οι κατασκευές αυτές εξαιρούνται της κατεδάφισης οριστικά μετά τη συμπλήρωση της ταυτότητας του κτιρίου.

Τράπεζα Γης και μεταφορά συντελεστή δόμησης

Ως μια ηλεκτρονική διαδικασία καταγραφής και διαχείρισης άυλων δικαιωμάτων περιγράφεται στο σχέδιο νόμου η Τράπεζα Γης, η οποία αναμένεται να λύσει τον γόρδιο δεσμό των οικοδομικών συνεταιρισμών, να αξιοποιήσει τίτλους μεταφοράς συντελεστή δόμησης και να προχωρήσει σε αγορά και ανταλλαγή εκτάσεων με σκοπό τη δημιουργία ελεύθερων κοινόχρηστων χώρων.

Ειδικότερα μέσω της Τράπεζας Γης ο αρμόδιος φορέας, μεταξύ άλλων, θα μπορεί:

• Να προβαίνει σε αγορά τίτλων δικαιώματος μεταφοράς συντελεστή δόμησης (υπολογίζονται σε περισσότερους από 400.000), ιδίως από περιοχές όπου υφίσταται πολεοδομική επιβάρυνση.
• Να μεταβιβάζει αποκτηθέντες τίτλους δικαιώματος μεταφοράς συντελεστή δόμησης σε ακίνητα όπου υφίστανται πολεοδομικές παραβάσεις ή σε ωφελούμενα ακίνητα, εντός ζωνών συγκέντρωσης δικαιώματος δόμησης.
• Να προχωρεί ταυτόχρονα σε αγορά και πώληση του δικαιώματος μεταφοράς συντελεστή δόμησης ακινήτων τα οποία δεν ανήκουν στο Δημόσιο ή στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, με σκοπό τη δημιουργία ελεύθερων κοινόχρηστων χώρων καθώς και υπόγειων και υπέργειων χώρων στάθμευσης, σε περιοχές όπου υπάρχει υπέρμετρη πολεοδομική επιβάρυνση.
• Να προβαίνει σε αγορά ακινήτων ή τμημάτων αυτών, ιδιοκτησίας οικοδομικών συνεταιρισμών ή ενώσεων οικοδομικών συνεταιρισμών που βρίσκονται (ολόκληρη η έκτασή τους ή μέρος της) εντός ιδιωτικών δασικών εκτάσεων, με σκοπό τη δημιουργία τίτλων δικαιώματος μεταφοράς συντελεστή δόμησης. Αυτούς τους τίτλους θα παραχωρεί έναντι ανταλλάγματος στον συνεταιρισμό ή στην ένωση, εντός ακινήτων που χαρακτηρίζονται ακίνητα υποδοχής συντελεστή δόμησης οικοδομικών συνεταιρισμών.

Οι κατηγορίες ακινήτων για τα οποία μπορούν να εκδοθούν τίτλοι δικαιώματος μεταφοράς συντελεστή δόμησης, σύμφωνα με το σχέδιο νόμου, είναι:

1. Θεσμοθετημένοι ή χαρακτηρισμένοι κοινόχρηστοι χώροι σε περιοχές εγκεκριμένων σχεδίων πόλης, οι οποίοι δεν είναι δυνατόν να αποζημιωθούν από τους δήμους ώστε να αποδοθούν στην κοινή χρήση.
2. Υπολειπόμενοι συντελεστές δόμησης διατηρητέων κτηρίων, οικοπέδων αρχαιολογικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος και λοιπών κτιρίων.
3. Πρώην στρατόπεδα τα οποία αποδίδονται σε κοινή χρήση.
4. Κτίρια ιδιοκτησίας του Δημοσίου που πρόκειται να αποσυρθούν.
5. Δημόσιες εκτάσεις ή παλιές υποδομές που συνορεύουν με εγκεκριμένα σχέδια πόλης και παραμένουν εκτός σχεδίου προκειμένου να περιοριστεί η δόμηση.
6. Παλαιές ή εγκαταλειμμένες τουριστικές και βιομηχανικές μονάδες σε εκτός σχεδίου περιοχές.
7. Περιοχές υλοποιημένης ή θεσμοθετημένης δόμησης όπου υπάρχει περιβαλλοντική υστέρηση στο ισοζύγιο και χρειάζεται ανάσχεση της δόμησης.
8. Ακίνητα για τα οποία ισχύουν απαγορεύσεις δόμησης από δημόσιες παρεμβάσεις.
9. Ακίνητα οικοδομικών συνεταιρισμών τα οποία βρίσκονται, εν όλω ή εν μέρει, εντός δασικών εκτάσεων.