Μια πρόγευση περί πολιτικής αντίληψης, δήθεν αντιλαϊκισμού και γιαλαντζί αντισυστημικότητας του νεοσύστατου πολιτικού φορέα Το Ποτάμι είχαμε την ευκαιρία να πάρουμε με την ανακοίνωση των πρώτων είκοσι δύο υποψηφίων για το Ευρωκοινοβούλιο, δύο εκ των οποίων προβάλλουν το σοβαρό πρόβλημα υγείας που αντιμετωπίζουν, με τρόπον μάλιστα ώστε -τι άλλο;- να επιτυγχάνεται η εύνοια των πολιτών. Σαν να πρόκειται δηλαδή για παράσημο, για βραβείο ή έστω ένα βαρυσήμαντο στοιχείο στο βιογραφικό του υποψηφίου, το οποίο στοιχείο οφείλει να λάβει σοβαρά υπόψη του ο ψηφοφόρος -η έννοια του πολίτη αυτομάτως ευτελίζεται και υποχωρεί δραματικά.
Ένα «προσόν» - κράχτης, τρόπον τινά, που αποκτήθηκε μετά
κόπων και βασάνων, αλλά παρά ταύτα δεν λειτούργησε αποτρεπτικά στην εξέλιξη του
ατόμου! Λες και η εξέλιξη του καθενός στο κοινωνικό γίγνεσθαι εξαρτάται από την
ατσάλινη, την αδάμαστη θέληση του ιδίου για συμμετοχή! Βέβαια οι κόποι και τα
βάσανα αληθώς ισχύουν, μόνον που με αυτά μπορεί να «φιλοδωρήσει» η ζωή -κατ'
άλλους η μοίρα ή ο Θεός- τον οιονδήποτε εξ ημών που τυγχάνει αναντίρρητα εν
δυνάμει άτομο με αναπηρία. Διότι, ως γνωστόν, ούτε η ζωή είναι συμβόλαιο που
εξασφαλίζει τη σωματική και νοητική ακεραιότητά μας μέχρι τέλους ούτε οι ατυχίες
είναι πάντα για τους άλλους. Απλώς δεν γνωρίζουμε πότε θα ειπωθεί για κάποιον
από εμάς το «ύπαγε ανίατε, ο πόνος θα είναι η ζωή σου», όπως αριστοτεχνικά
υπενθυμίζει ο Άγιος των γραμμάτων μας.
Να όμως που στην προκειμένη περίπτωση των εν λόγω υποψηφίων
έχουμε όχι απλώς μιαν αντιστροφή (μειονέκτημα - πλεονέκτημα) εν συγκρίσει με το
παρελθόν και το πέρασμα από τη θυματοποίηση στην εμπορευματοποίηση, δηλαδή σε
μια διάκριση από την ανάποδη του ανθρώπου με αναπηρία, μα μια διαστροφή που
παραπέμπει ευθέως στις γνωστές φιοριτούρες περί «ατόμων με ειδικά προσόντα και
ικανότητες», «πρωταθλητών της ζωής», «ηρώων της καθημερινότητας» και άλλα
καταδικαστέα εδώ και χρόνια από σύσσωμο το αναπηρικό κίνημα. Για να μη
μιλήσουμε για κώδικες δεοντολογίας, ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα και άλλα τινά,
τα οποία πάνε έναν ωραίο περίπατο, ίσως λόγω του ανοιξιάτικου καιρού, αγκαζέ με
αυτό που αποκαλούσαμε «κράτος πρόνοιας».
Κατά τα άλλα πασχίζουμε όλοι μαζί, άτομα υγιή - αρτιμελή και
άτομα με αναπηρία, για ισότιμη συμμετοχή ενάντια σε διακρίσεις και
αποκλεισμούς, για μια δημοκρατική, δίκαιη και συνεκτική κοινωνία. Δίνοντας τη
χρυσή ευκαιρία στους πρώτους να διαφημίζονται για την ανθρωπιά, τη μεγαλοψυχία
και την ευαισθησία τους και στους δεύτερους, τους «διαφορετικούς», για τον...
ηρωισμό τους.
Παρεμπιπτόντως στη Διεθνή Σύμβαση για τα δικαιώματα των
ατόμων με αναπηρία, που έχει προσυπογράψει και η χώρα μας τον Μάρτιο του 2007,
χρησιμοποιείται ο όρος «ανθρώπινη ποικιλομορφία» και όχι «διαφορετικότητα»,
αντίθετο της οποίας είναι η «κανονικότητα».
Η δε αναπηρία ως μέρος της ανθρώπινης πολυμορφίας δεν έχει
να κάνει με θέματα ανθρωπιάς, ευαισθησίας, αλληλεγγύης, μεγαλοψυχίας, καλής
βούλησης, καλής πρακτικής, αλλά αφορά δικαιώματα και σε ίσες ευκαιρίες. Είναι,
δηλαδή, πολύ απλά ζήτημα δημοκρατίας. Από δε την άρση των αποκλεισμών και τη
διασφάλιση της ολόπλευρης συμμετοχής ατόμων και ομάδων, που είναι θύματα
διακρίσεων, μόνον οφέλη μπορούν να προκύψουν για ολόκληρη την κοινωνία. Αν και
ο δρόμος είναι τόσο μακρύς όσο επιτρέπουμε εμείς οι ίδιοι να είναι. Και οι μεν
και οι δε. Εμείς που βολευόμαστε στον ρόλο του αδύναμου αλλά υπερήρωα -εμού
συμπεριλαμβανομένης καθώς τυγχάνω... προσοντούχος αλλά ουχί υποψήφια- και οι
άλλοι που επιλέγουν τον ρόλο του μεγαλόψυχου! Δικαιώνοντας τη ρήση του Αλεξάντρ
Κοϋρέ, φιλοσόφου και ιστοριογράφου των επιστημών: «Ο κοινός νους είναι και ήταν
πάντοτε μεσαιωνικός».
* Η Σωτηρία Μαραγκοζάκη είναι
δημοσιογράφος και συγγραφέας