Μετά τις έρευνες για τους υδρογονανθράκες ο υπουργός Γιάννης Μανιάτης θέτει ως στόχο τον εντοπισμό πλούσιων κοιτασμάτων που ακούνε στο όνομα «Σπάνιες Γαίες». Αυτές αποτελούνται από 17 μεταλλικά στοιχεία και χαρακτηρίζονται από τη μοναδικότητά τους στην εφαρμογή και χρήση προϊόντων υψηλής τεχνολογίας. Η Ελλάδα είναι μία από τις πέντε χώρες της ΕΕ που κρύβουν στον ορυκτό τους πλούτο κοιτάσματα «Σπάνιων Γαιών». Οι άλλες είναι η Νορβηγία, η Σουηδία, η Φινλανδία και η Γροιλανδία.
Για να γίνει αντιληπτή η σπουδαιότητα των μεταλλικών στοιχείων αρκεί να αναφερθεί ότι κράματά τους χρησιμοποιούνται στην αεροδιαστημική, σε κελιά καυσίμων και μπαταριών, στις ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές, στους καταλύτες οχημάτων, σε κινητά τηλέφωνα, φορητά CD player, στα συστήματα αντιμπλοκαρίσματος τροχών (ABS), σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές, για τη μείωση στην έκθεση ακτίνων Χ κλπ.
Ελλάδα, Νορβηγία, Σουηδία, Φινλανδία και Γροιλανδία είναι οι χώρες που μπορεί να στηριχτεί η ευρωπαϊκή βιομηχανία για να παραγάγει Σπάνιες Γαίες», δήλωσε στην «Οικονομία» ο υπουργός ΠΕΚΑ, Γιάννης Μανιάτης.
Τεχνογνωσία
Η Ελλάδα επιδιώκει την απόκτηση τεχνογνωσίας από την παγκόσμια δύναμη στην παραγωγή των «Σπάνιων Γαιών». Οποιος κατέχει τα 17 μεταλλικά στοιχεία θεωρείται από τους ισχυρούς οικονομικούς παίκτες στον πλανήτη. Είναι επίσης χαρακτηριστικό, σύμφωνα με μελέτες, ότι η ζήτηση παγκοσμίως θα φτάσει το 2015 στους 200.000 τόνους από 130.000 που ήταν το 2010. Η ΕΕ, λόγω της συνεχούς αυξανόμενης ζήτησης, αλλά και της περιορισμένης διάθεσής τους, έχει συμπεριλάβει τις «Σπάνιες Γαίες» στην ομάδα των 14 κρίσιμων ορυκτών, με βιομηχανικές ανάγκες τις οποίες αδυνατεί να καλύψει σήμερα ο μεταποιητικός κλάδος της Ευρώπης. Ετσι, οι χώρες της Β. Ευρώπης, της Αμερικής και της Ιαπωνίας είναι υποχρεωμένες να προμηθεύονται ακριβά αυτά τα πολύτιμα υλικά που έχουν, όμως, χαρακτηριστικά υψηλού κινδύνου, ικανής και αναγκαίας διάθεσης.
Η ΕΕ με σειρά πρωτοβουλιών προσπαθεί να επενδύσει στην έρευνα και ανάπτυξη με την ισχυρή συμμετοχή της βιομηχανίας. Ετσι ξεκίνησε το πρόγραμμα EURARE (Ευρωπαϊκές Σπάνιες Γαίες) στο οποίο μετέχουν πλήθος γεωλογικών ιδρυμάτων, πανεπιστημίων και εταιρειών από 11 ευρωπαϊκές χώρες. Ανάμεσά τους είναι το ΕΚΒΑΑ/ΙΓΜΕΜ και το ΕΜΠ. Το EURARE χρηματοδοτείται με 10 εκατ. ευρώ και θα διαρκέσει πέντε χρόνια (2013 -2017). Στα ελληνικά ερευνητικά ιδρύματα συμμετέχει το Αλουμίνιο της Ελλάδας. Βάσει του προγράμματος θα ερευνηθούν και τα γνωστά κοιτάσματα «Σπανίων Γαιών».
Σύμφωνα με παλιότερες έρευνες, στη δεκαετία του 1980, κοιτάσματα είχαν εντοπιστεί στη θαλάσσια περιοχή από τη Χαλκιδική μέχρι και την Αλεξανδρούπολη και κυρίως στις εκβολές των ποταμών Στρυμόνα, Νέστου και Εβρου. Ταυτόχρονα το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών μέσα από πρόγραμμα του ΕΣΠΑ θα πραγματοποιήσει, σύμφωνα με πληροφορίες, υποθαλάσσια έρευνα στην υφαλοκρηπίδα του Βόρειου Αιγαίου, η οποία θα διεξαχθεί με ωκεανογραφικό σκάφος, με το μεγαλύτερο ενδιαφέρον να εντοπίζεται στην ακτογραμμή από Καβάλα μέχρι Αλεξανδρούπολη.
Ο ίδιος ο υπουργός ΠΕΚΑ Γιάννης Μανιάτης με δήλωσή του στο «Εθνος της Κυριακής» τονίζει αναφορικά με τα κοιτάσματα στη χώρα μας αλλά και τη σημασία των «Σπάνιων Γαιών?: «Η Ελλάδα είναι και στον ορυκτό πλούτο προικισμένη με σπάνιες γαίες. Ολες οι ενδείξεις είναι ενθαρρυντικές. Ανήκουμε στις μόλις πέντε ή έξι ευρωπαϊκές χώρες όπου οι ενδείξεις, πράγματι, δίνουν θετικά αποτελέσματα. Ελλάδα, Νορβηγία, Σουηδία, Φινλανδία και Γροιλανδία είναι οι χώρες που μπορεί να στηριχτεί η ευρωπαϊκή βιομηχανία για να παραγάγει Σπάνιες Γαίες».
Τα 17 μέταλλα που κινούν τις οικονομίες
Λανθάνιο (La): Χρησιμοποιείται στη βιομηχανία πετρελαίου ενώ αποτελεί το κλειδί στην τροποποίηση της δομής του γυαλιού και του δείκτη διάθλασης.
Δημήτριο (Ce): Κρίσιμο συστατικό στους καταλυτικούς μετατροπείς των οχημάτων και πρώτη ύλη, για οπτικές χρήσεις, μικροεπεξεργαστές πυριτίου και δισκέτες. Το γυαλί της TV περιέχει δημήτριο για την προστασία από την ακτινοβολία UV.
Υττριο (Y): Κάθε όχημα περιέχει υλικά με ύττριο, τα οποία βοηθούν στη βελτίωση της αποδοτικότητας των καυσίμων.
Νεοδύμιο (Nd): Πρώτη ύλη για κινητά τηλέφωνα, CD player και Η/Υ.
Πρασεοδύμιο (Pr): Χρησιμοποιείται σε φωτογραφικά φίλτρα και καταλύτες ελέγχου ρύπανσης.
Ευρώπιο (Eu): Χρησιμοποιείται στον υπεριώδη φωτισμό και την ιατρική.
Σαμάριο (Sm): Βελτιώνει την αποδοτικότητά σε γυαλιά-φίλτρα.
Γαδολίνιο (Gd): Ιδανικ για ανίχνευση διαρροής ραδιενέργειας.
Δυσπρόσιο (Dy): Πολύτιμο για την παραγωγή πυκνωτών υψηλής χωρητικότητας και μικρού μεγέθους.
Τέρβιο (Tb): Αυξάνει την απόδοση στις λάμπες φθορισμού, χρησιμοποιείται στην κατασκευή μαγνητικών μνημών Η/Υ.
Ολμιο (Ho): Χρησιμοποιείται στις πυρηνικές αντιδράσεις και στην κατασκευή υπεραγωγών.
Ερβιο (Er): Καλός αγωγός στη μεταφορά δεδομένων από οπτικές ίνες.
Θούλιο (Tm): Η πιο σπάνια γαία, χρησιμοποιείται σε ευαίσθητους φωσφοριστές ακτίνων Χ για τη μείωση της έκθεσης.
Υττέρβιο (Yb): Είναι όμοιο με το ύττριο στη χημική συμπεριφορά.
Λουτέτσιο (Lu): Χρησιμοποιείται σε ανιχνευτές στην τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων (PET).
Σκάνδιο (Sc): Kαταλύτης στους πολυμερισμούς των πλαστικών και ενισχυτικό των κραμάτων.
Προμήθιο (PM): KΧρησιμεύει στη βιομηχανία ως πηγή ακτινοβολίας.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΟΛΩΝΑΣ - "Εθνος"
Η Ελλάδα επιδιώκει την απόκτηση τεχνογνωσίας από την παγκόσμια δύναμη στην παραγωγή των «Σπάνιων Γαιών». Οποιος κατέχει τα 17 μεταλλικά στοιχεία θεωρείται από τους ισχυρούς οικονομικούς παίκτες στον πλανήτη. Είναι επίσης χαρακτηριστικό, σύμφωνα με μελέτες, ότι η ζήτηση παγκοσμίως θα φτάσει το 2015 στους 200.000 τόνους από 130.000 που ήταν το 2010. Η ΕΕ, λόγω της συνεχούς αυξανόμενης ζήτησης, αλλά και της περιορισμένης διάθεσής τους, έχει συμπεριλάβει τις «Σπάνιες Γαίες» στην ομάδα των 14 κρίσιμων ορυκτών, με βιομηχανικές ανάγκες τις οποίες αδυνατεί να καλύψει σήμερα ο μεταποιητικός κλάδος της Ευρώπης. Ετσι, οι χώρες της Β. Ευρώπης, της Αμερικής και της Ιαπωνίας είναι υποχρεωμένες να προμηθεύονται ακριβά αυτά τα πολύτιμα υλικά που έχουν, όμως, χαρακτηριστικά υψηλού κινδύνου, ικανής και αναγκαίας διάθεσης.
Η ΕΕ με σειρά πρωτοβουλιών προσπαθεί να επενδύσει στην έρευνα και ανάπτυξη με την ισχυρή συμμετοχή της βιομηχανίας. Ετσι ξεκίνησε το πρόγραμμα EURARE (Ευρωπαϊκές Σπάνιες Γαίες) στο οποίο μετέχουν πλήθος γεωλογικών ιδρυμάτων, πανεπιστημίων και εταιρειών από 11 ευρωπαϊκές χώρες. Ανάμεσά τους είναι το ΕΚΒΑΑ/ΙΓΜΕΜ και το ΕΜΠ. Το EURARE χρηματοδοτείται με 10 εκατ. ευρώ και θα διαρκέσει πέντε χρόνια (2013 -2017). Στα ελληνικά ερευνητικά ιδρύματα συμμετέχει το Αλουμίνιο της Ελλάδας. Βάσει του προγράμματος θα ερευνηθούν και τα γνωστά κοιτάσματα «Σπανίων Γαιών».
Σύμφωνα με παλιότερες έρευνες, στη δεκαετία του 1980, κοιτάσματα είχαν εντοπιστεί στη θαλάσσια περιοχή από τη Χαλκιδική μέχρι και την Αλεξανδρούπολη και κυρίως στις εκβολές των ποταμών Στρυμόνα, Νέστου και Εβρου. Ταυτόχρονα το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών μέσα από πρόγραμμα του ΕΣΠΑ θα πραγματοποιήσει, σύμφωνα με πληροφορίες, υποθαλάσσια έρευνα στην υφαλοκρηπίδα του Βόρειου Αιγαίου, η οποία θα διεξαχθεί με ωκεανογραφικό σκάφος, με το μεγαλύτερο ενδιαφέρον να εντοπίζεται στην ακτογραμμή από Καβάλα μέχρι Αλεξανδρούπολη.
Ο ίδιος ο υπουργός ΠΕΚΑ Γιάννης Μανιάτης με δήλωσή του στο «Εθνος της Κυριακής» τονίζει αναφορικά με τα κοιτάσματα στη χώρα μας αλλά και τη σημασία των «Σπάνιων Γαιών?: «Η Ελλάδα είναι και στον ορυκτό πλούτο προικισμένη με σπάνιες γαίες. Ολες οι ενδείξεις είναι ενθαρρυντικές. Ανήκουμε στις μόλις πέντε ή έξι ευρωπαϊκές χώρες όπου οι ενδείξεις, πράγματι, δίνουν θετικά αποτελέσματα. Ελλάδα, Νορβηγία, Σουηδία, Φινλανδία και Γροιλανδία είναι οι χώρες που μπορεί να στηριχτεί η ευρωπαϊκή βιομηχανία για να παραγάγει Σπάνιες Γαίες».
Τα 17 μέταλλα που κινούν τις οικονομίες
Λανθάνιο (La): Χρησιμοποιείται στη βιομηχανία πετρελαίου ενώ αποτελεί το κλειδί στην τροποποίηση της δομής του γυαλιού και του δείκτη διάθλασης.
Δημήτριο (Ce): Κρίσιμο συστατικό στους καταλυτικούς μετατροπείς των οχημάτων και πρώτη ύλη, για οπτικές χρήσεις, μικροεπεξεργαστές πυριτίου και δισκέτες. Το γυαλί της TV περιέχει δημήτριο για την προστασία από την ακτινοβολία UV.
Υττριο (Y): Κάθε όχημα περιέχει υλικά με ύττριο, τα οποία βοηθούν στη βελτίωση της αποδοτικότητας των καυσίμων.
Νεοδύμιο (Nd): Πρώτη ύλη για κινητά τηλέφωνα, CD player και Η/Υ.
Πρασεοδύμιο (Pr): Χρησιμοποιείται σε φωτογραφικά φίλτρα και καταλύτες ελέγχου ρύπανσης.
Ευρώπιο (Eu): Χρησιμοποιείται στον υπεριώδη φωτισμό και την ιατρική.
Σαμάριο (Sm): Βελτιώνει την αποδοτικότητά σε γυαλιά-φίλτρα.
Γαδολίνιο (Gd): Ιδανικ για ανίχνευση διαρροής ραδιενέργειας.
Δυσπρόσιο (Dy): Πολύτιμο για την παραγωγή πυκνωτών υψηλής χωρητικότητας και μικρού μεγέθους.
Τέρβιο (Tb): Αυξάνει την απόδοση στις λάμπες φθορισμού, χρησιμοποιείται στην κατασκευή μαγνητικών μνημών Η/Υ.
Ολμιο (Ho): Χρησιμοποιείται στις πυρηνικές αντιδράσεις και στην κατασκευή υπεραγωγών.
Ερβιο (Er): Καλός αγωγός στη μεταφορά δεδομένων από οπτικές ίνες.
Θούλιο (Tm): Η πιο σπάνια γαία, χρησιμοποιείται σε ευαίσθητους φωσφοριστές ακτίνων Χ για τη μείωση της έκθεσης.
Υττέρβιο (Yb): Είναι όμοιο με το ύττριο στη χημική συμπεριφορά.
Λουτέτσιο (Lu): Χρησιμοποιείται σε ανιχνευτές στην τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων (PET).
Σκάνδιο (Sc): Kαταλύτης στους πολυμερισμούς των πλαστικών και ενισχυτικό των κραμάτων.
Προμήθιο (PM): KΧρησιμεύει στη βιομηχανία ως πηγή ακτινοβολίας.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΟΛΩΝΑΣ - "Εθνος"