108 νεκροί εργάτες το 2023 και 14.920 εργατικά ατυχήματα, από τα οποία διερευνήθηκαν μόνο τα μισά!
Πρόκειται για τα στοιχεία της Έκθεσης Απολογισμού της Ανεξάρτητης Αρχής Επιθεώρησης Εργασίας, γεγονός που δείχνει τις πολύ κακές συνθήκες στους χώρους εργασίας, αλλά και τους ελλιπείς ελέγχους στους χώρους εργασίας, την έλλειψη ενδιαφέροντος από τα μέσα ενημέρωσης για το μείζον αυτό πρόβλημα, ίσως και την υποβάθμισή του από πολλά συνδικάτα.
Αναδημοσιεύουμε από τον "Ριζοσπάστη" που φέρνει το θέμα στην επικαιρότητα:
Την αθλιότητα των συνθηκών εργασίας αναδεικνύουν τα στοιχεία, για το 2023, της Εκθεσης Απολογισμού της Ανεξάρτητης Αρχής Επιθεώρησης Εργασίας, όσο και αν η διοίκησή της προσπαθεί με διάφορους τρόπους να τα «μαγειρέψει» αλλά και να τα παρερμηνεύσει, για να ωραιοποιήσει την κατάσταση. Τα στοιχεία για άλλη μια χρονιά καταγράφουν τα αποτελέσματα της πολιτικής των κυβερνήσεων για την αύξηση της κερδοφορίας των επιχειρηματικών ομίλων, μέσα από την εντατικοποίηση, τις ατέλειωτες ώρες δουλειάς και τους μηδαμινούς ελέγχους. Αυτά που ξεχωρίζουν είναι τα εξής: Μεγάλος αριθμός νεκρών εργατών, αύξηση της ανήλικης εργασίας, εδραίωση των «ελαστικών» μορφών απασχόλησης. Παράλληλα, συνεχίζεται η διαχρονική αποδυνάμωση της Επιθεώρησης Εργασίας, που συμβάλλει στο να θεριεύει την εργοδοτική ασυδοσία και αυθαιρεσία.
108 νεκροί εργάτες το 2023
Σύμφωνα με την Εκθεση Απολογισμού της Ανεξάρτητης Αρχής Επιθεώρησης Εργασίας, το 2023 αναγγέλθηκαν σχεδόν 15.000 εργατικά «ατυχήματα» (για την ακρίβεια 14.920), σημειώνοντας νέο ρεκόρ, από το 2000, το πρώτο ολόκληρο έτος καταγραφής των εργατικών «ατυχημάτων» από την Επιθεώρηση Εργασίας.
Από το σύνολο των εργατικών «ατυχημάτων» το 2023 τα 108 ήταν θανατηφόρα. Σχεδόν ένας νεκρός εργάτης ανά τρεις εργάσιμες μέρες. Υπενθυμίζεται ότι το 2021 καταγράφηκαν 100 θανατηφόρα εργατικά «ατυχήματα» και το 2022 καταγράφηκαν 103.
Στα στοιχεία αυτά δεν περιλαμβάνονται τα εργατικά «ατυχήματα» στα ορυχεία και στον κλάδο των ναυτεργατών.
Δεν διερευνούν καν τα παθολογικά ή τροχαία «ατυχήματα» στους χώρους δουλειάς
Από την Εκθεση αλλά και προηγούμενες δηλώσεις εκπροσώπων του υπουργείου Εργασίας είναι φανερό ότι γίνεται μια εξοργιστική προσπάθεια να εξαφανίσουν τα εργατικά «ατυχήματα» που έχουν παθολογικά ή τροχαία αίτια.
Γι' αυτό, όπως αναφέρει η Εκθεση, από το σύνολο των 15.000 εργατικών «ατυχημάτων» διερευνήθηκαν μόνο τα μισά (το 52,5% του συνόλου) γιατί πλέον η Επιθεώρηση Εργασίας δεν διερευνά τα «ατυχήματα» που έχουν παθολογική ή τροχαία αιτιολογία, τα οποία δεν θεωρεί εργατικά! Ακόμα χειρότερα, αυτός ο άθλιος διαχωρισμός, που μόνο στόχο έχει να εξαφανίσει τα μισά εργατικά «ατυχήματα» (που έχουν παθολογική ή τροχαία αιτία), γίνεται και στα θανατηφόρα. Χαρακτηριστικά αναφέρεται στην Εκθεση: «Διευκρινίζεται πως από τα εργατικά ατυχήματα που αναγγέλλονται στην Επιθεώρηση Εργασίας, καταχωρίζονται μεν αλλά δεν διερευνώνται ως προς τα αίτιά τους όσα έχουν παθολογική ή τροχαία αιτιολογία, καθώς και τα ατυχήματα σε βάρος απασχολουμένων χωρίς σχέση εργασίας (ελεύθεροι επαγγελματίες, εργοδότες κ.λπ.)». Μάλιστα, για πρώτη φορά, τα εργατικά παθολογικά ή τροχαία «ατυχήματα» αν και παρουσιάζονται στα κείμενα της Εκθεσης, έχουν εξαφανιστεί από τους σχετικούς πίνακες.
Μπαίνει ξανά το ερώτημα: Αν δεν διερευνώνται τα εργατικά «ατυχήματα» που οφείλονται σε παθολογικά ή τροχαία αίτια πώς μπορεί να διαπιστωθεί αν οι αιτίες που τα προκάλεσαν δεν σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με τις συνθήκες εργασίας;
«Κορυφή του παγόβουνου» τα θανατηφόρα «ατυχήματα»
Και βέβαια ο επίσημος αριθμός των θανάτων είναι ένα ελάχιστο κλάσμα της πραγματικότητας καθώς σε αυτούς δεν συμπεριλαμβάνονται οι πολλαπλάσιοι θάνατοι από επαγγελματικές ασθένειες που, τουλάχιστον στην Ελλάδα, δεν καταγράφονται...! Οπως αναδείχθηκε σε εκδήλωση με θέμα «Επαγγελματική νοσηρότητα, ένας θαμμένος κίνδυνος», που διοργανώθηκε στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο «Αττικόν» τον Απρίλη του 2024, στην Ελλάδα, όπως και σε όλες τις χώρες, οι θάνατοι από εργατικά «ατυχήματα» αποτελούν μόνο την «κορυφή του παγόβουνου». Και αυτό γιατί οι θάνατοι από επαγγελματικές νόσους υπολογίζεται ότι είναι 5 έως 7 φορές περισσότεροι, παρόλο που δεν καταγράφονται ως τέτοιοι. Ακόμα περισσότερα είναι τα περιστατικά πρόσκαιρης ή μόνιμης αναπηρίας. Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τη EUROSTAT, στη χώρα μας καταγράφεται μόλις το 30% - 40% των εργατικών «ατυχημάτων».
Απογειώνονται η μερική και η εκ περιτροπής απασχόληση
Ενδεικτική της έντασης της εκμετάλλευσης που στρώνει το έδαφος για ακόμα περισσότερα «ατυχήματα» είναι η γενίκευση της μερικής και της εκ περιτροπής απασχόλησης, οι οποίες και το 2023 αποτελούν ένα μεγάλο ποσοστό των συμβάσεων απασχόλησης και των νέων προσλήψεων.
Η Εκθεση, χρησιμοποιώντας στοιχεία του συστήματος «Εργάνη», αναφέρει ότι το 2023 κατατέθηκαν 1.562.985 συμβάσεις μερικής και εκ περιτροπής απασχόλησης, αυξημένες σχεδόν κατά 10% σε σχέση με το 2022 και κατά 40% σε σχέση με το 2021!
Επίσης, το 2023 κατατέθηκαν 46.915 μετατροπές συμβάσεων, από τις οποίες οι 34.501 αφορούσαν μετατροπή από πλήρη σε μερική απασχόληση και οι 12.414 από πλήρη σε εκ περιτροπής απασχόληση.
Ως προς τις νέες προσλήψεις το 2023 το 48,6% ήταν συμβάσεις μερικής και εκ περιτροπής απασχόλησης.
Από την άλλη, οι συμβάσεις πλήρους απασχόλησης δεν σημαίνει ότι αντιστοιχούν και σε θέσεις μόνιμης εργασίας. Αντιθέτως, η αύξηση του αριθμού των νέων συμβάσεων (κάθε μορφής) είναι ένας ακόμα δείκτης που δείχνει τη μεγάλη ανακύκλωση του εργατικού δυναμικού, το διαρκές πέρασμα από την εργασία στην ανεργία. Υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία του συστήματος «Εργάνη», σε κάθε 100 προσλήψεις αντιστοιχούν περίπου 95 απολύσεις.
«Ρεκόρ» και στην εργασία ανηλίκων
Το 2023 καταγράφει νέα «πρωτιά» καθώς το έτος αυτό θεωρήθηκαν 17.739 βιβλιάρια ανηλίκων (άνω των 15 ετών), τα περισσότερα από το 2005. Από αυτά τα 9.618 αφορούσαν αγόρια και τα 8.121 κορίτσια.
Ενδεικτικά οι θεωρήσεις βιβλιαρίων ανηλίκων ήταν: 1.050 το 2013, 5.250 το 2016, 10.750 το 2019, 9.350 το 2021 και 15.911 το 2022.
Ούτε σε ...12 χρόνια δεν μπορούν να ελεγχθούν οι επιχειρήσεις
Σύμφωνα με τα στοιχεία του συστήματος «Εργάνη», το 2023 υπήρχαν, μαζί με τα παραρτήματά τους, τουλάχιστον 348.582 επιχειρήσεις, ενώ οι εργαζόμενοι με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου ήταν τουλάχιστον 2.419.220.
Πόσους επιθεωρητές Εργασιακών Σχέσεων και επιθεωρητές Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία διέθετε το 2023 το κράτος για να ελέγξει αυτόν τον αριθμό επιχειρήσεων και εργαζομένων;
Μόλις 651 επιθεωρητές σε όλη την Ελλάδα! Αναλυτικότερα 408 (το 2017 ήταν 373) επιθεωρητές Εργασιακών Σχέσεων και 243 (το 2017 ήταν 245) επιθεωρητές Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία.
Και πάλι σύμφωνα με το σύστημα «Εργάνη», το 2017 υπήρχαν 291.876 επιχειρήσεις και 1.903.480 εργαζόμενοι με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου.
Με άλλα λόγια, ο αριθμός των επιχειρήσεων αυξήθηκε κατά 19,5% και των εργαζομένων 27%. Ομως οι επιθεωρητές Εργασίας αυξήθηκαν μόνο 9,4% ενώ οι επιθεωρητές Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία μειώθηκαν κατά 2 άτομα! Ουσιαστικά η κατάσταση στην Επιθεώρηση Εργασίας δεν είναι καν στάσιμη αλλά αποδυναμώνεται διαρκώς.
Την ίδια ώρα, η Ανεξάρτητη Αρχή Επιθεώρησης Εργασίας πανηγυρίζει μιλώντας για ιστορικό ρεκόρ ελέγχων που, όπως λέει, έφθασαν τους 74.000. Το ερώτημα που μπαίνει είναι, τι είδους έλεγχοι είναι αυτοί και αν γίνονται σε βάθος με τόσο λίγο προσωπικό.
Η Εκθεση αναφέρει ότι το 2023 έγιναν 40.220 έλεγχοι από τους επιθεωρητές Εργασιακών Σχέσεων και μόλις 27.924 έλεγχοι από τους επιθεωρητές Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία. Με βάση τα δεδομένα αυτά, καθεμία από το σύνολο των επιχειρήσεων μπορεί να ελεγχθεί μία φορά κάθε 9 χρόνια για τις συνθήκες εργασίας και μία φορά κάθε 12,5 χρόνια για την τήρηση μέτρων Υγείας και Ασφάλειας. Δηλαδή, η εργοδοσία είναι εντελώς ανεξέλεγκτη.
Συστηματικές προειδοποιήσεις από τους εργαζόμενους και τους συνδικαλιστές του ΠΑΜΕ
Επίσης ως προς την ποιότητα των ελέγχων πρόσφατη ανακοίνωση της «Αγωνιστικής Συσπείρωσης» (συνδικαλιστές που συσπειρώνονται στο ΠΑΜΕ στα Σωματεία Υπαλλήλων στο υπουργείο Εργασίας και στην Επιθεώρηση Εργασίας) επισήμανε χαρακτηριστικά ότι η αξιοποίηση της τεχνολογίας αντί να βελτιώνει τις συνθήκες εργασίας και να συμβάλλει σε αποτελεσματικότερους ελέγχους, «χρησιμοποιείται ως άλλοθι για να μην προσλαμβάνεται το αναγκαίο προσωπικό.
Η ρητορική αυτή, που ξεκίνησε από τη θέσπιση της ψηφιακής κάρτας εργασίας, υποβαθμίζει σκόπιμα τη σημασία του επιτόπιου ελέγχου στις επιχειρήσεις και προωθεί την υποκατάστασή του από ελέγχους που θα γίνονται εξ αποστάσεως από τα γραφεία της Επιθεώρησης.
Επίσης, υποβάθμιση του έργου της Επιθεώρησης είναι και η εμμονή στην ποσοτική αύξηση των ελέγχων χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι ποιοτικές παράμετροι. Ενας έλεγχος προστίθεται στα στατιστικά όταν ελέγχεται ένα περίπτερο, ένας προστίθεται και όταν ελέγχεται μια τεράστια εγκατάσταση logistics! Ενας έλεγχος όταν συντάσσεται ένα Δελτίο Ελέγχου απ' το γραφείο, ένας έλεγχος και όταν οι επιθεωρητές ταξιδεύουν από νησί σε νησί... Στην πραγματικότητα, αυτή η πρεμούρα να παρουσιάζεται ποσοτική αύξηση των ελέγχων κατευθύνει έμμεσα τους επιθεωρητές να κάνουν όσο το δυνατόν περισσότερους "εύκολους" ελέγχους».
Β. Σκουρήw - dnews.gr