Το θέμα της ατιμωρησίας της αστυνομικής βίας στη χώρα μας ούτε πρόσφατο είναι ούτε έχει υπάρξει κάποια σοβαρή ένδειξη ύπαρξης πολιτικής βούλησης αντιμετώπισής του, αν κρίνουμε από τα όσα έχουν συμβεί τα τελευταία χρόνια. Το Γραφείο Αντιμετώπισης Περιστατικών Αυθαιρεσίας στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη ήταν μια από τις πρώτες εξαγγελίες του Μιχ. Χρυσοχοϊδη, τον Οκτώβριο του 2009, τελικά περιελήφθη στον νόμο 3938 του 2011 και έκτοτε βρίσκεται στα χαρτιά, αφού φυσικά πρώτα είχε αποδυναμωθεί ο ρόλος του. Όπως μάθαμε πριν από λίγους μήνες από τον αρχηγό της ΕΛ.ΑΣ., ο λόγος που το εν λόγω Γραφείο έμεινε στα χαρτιά ήταν γιατί δεν θέλησε κανένας να υπηρετήσει σε αυτό! ς υποθέσεις που έφτασαν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο
Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Άγνωστοι δράστες
Με το Γραφείο ή χωρίς αυτό, ωστόσο, η πραγματικότητα διδάσκει ότι η ΕΛ.ΑΣ., παρ' ότι διαθέτει εξαιρετικά ποσοστά εξιχνίασης και αρκετές επιτυχίες, όπως αναγνωρίζεται και από διεθνείς οργανισμούς, παρουσιάζει ιδιαίτερη δυσκολία να εξιχνιάσει και να εντοπίσει τους "συναδέλφους" με τον "υπερβάλλοντα ζήλο".
Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι ακόμα δεν έχουν εντοπιστεί αστυνομικοί οι οποίοι χτύπησαν τον Γιάννη Καυκά, που για λίγο δεν έχασε τη ζωή του σε επίθεση των ΜΑΤ σε ειρηνικό μπλοκ διαδηλωτών τον Μάιο του 2011, ούτε ποιοι χτύπησαν τον δημοσιογράφο Μανώλη Κυπραίο και έχασε την ακοή του στη διαδήλωση της 15ης Ιουνίου του 2011, αλλά ούτε και ποιοι έστειλαν στο νοσοκομείο για να εγχειριστεί στο κεφάλι τον πρόεδρο της Ένωσης Φωτορεπόρτερ, Μάριο Λώλο, τον Απρίλιο του 2012. Θυμηδία άλλωστε προκαλεί η αποστροφή του τότε υπουργού Μιχ. Χρυσοχοϊδη "σε μια εβδομάδα θα ξέρω ποιος είναι".
Πρέπει να σημειώσουμε πως ζητήσαμε από το αρχηγείο της ΕΛ.ΑΣ. να μας ενημερώσει για την τύχη των αντίστοιχων ΕΔΕ, που συνήθως ακολουθούν, και να μας στείλει τα στατιστικά σχετικά με τις καταδίκες αστυνομικών την τελευταία δεκαετία για υποθέσεις κακοποίησης, αστυνομικής βίας και φόνων, καθώς επίσης και πόσες ΕΔΕ έχουν γίνει για τις σχετικές υποθέσεις, ακόμα και στις περιπτώσεις που δεν έχει υπάρξει καταδίκη του αστυνομικού. Σύμφωνα με το αρχηγείο της ΕΛ.ΑΣ., η προθεσμία για να προλάβουμε το σημερινό φύλλο δεν έφτανε για να συλλεγούν τα στοιχεία, οπότε δεσμευόμαστε να επανέλθουμε στο ζήτημα και με τα όσα μας στείλει η αστυνομία.
Για τις ΕΔΕ που καταλήγουν στην ατιμωρησία της αστυνομικής βίας είχε ήδη από το 2004 συντάξει ειδική έκθεση ο Συνήγορος του Πολίτη.
Τροχαίο ατύχημα ο τραυματισμός της Αγ. Κουτσουμπού!
Θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθούμε και στην υπόθεση της Αγγελικής Κουτσουμπού, που, στην πρώτη επέτειο της δολοφονίας του Αλ. Γρηγορόπουλου, το 2009, παρασύρθηκε από άνδρα της ομάδα Δέλτα και τραυματίστηκε σοβαρά ενώ είχε δεχθεί και χτυπήματα από κλομπ μολονότι ήταν αναίσθητη στο έδαφος, όπως είχε καταγγελθεί. Είχε χτυπηθεί στο κεφάλι ακόμα και ο γιατρός που πήγε να την βοηθήσει! Ο αστυνομικός της Δέλτα δεν πήγε ποτέ σε δίκη, παρά τη μήνυση, καθώς ο εισαγγελέας την απέρριψε. Ήταν τροχαίο ατύχημα και ο εισαγγελέας θεώρησε πως η απρόσεκτη οδήγηση ήταν η αιτία.
Ιστορία δεκαετίας η ατιμωρησία
Στο μεταξύ, η χώρα έχει συγκεντρώσει το ενδιαφέρον ανθρωπιστικών οργανώσεων για την αστυνομική βία και ατιμωρησία εδώ και τουλάχιστον 10 χρόνια. Όπως χαρακτηριστικά τόνιζε ο David Diaz-Jogeix, αναπληρωτής Διευθυντής Προγράμματος για την Ευρώπη και την Κεντρική Ασία της Διεθνούς Αμνηστίας, τον περασμένο Ιούλιο, κατά την παρουσίαση της σχετικής έκθεσης, το θέμα της αστυνομικής βίας και της ατιμωρησίας των ενστόλων στην Ελλάδα έχει απασχολήσει την οργάνωση από το 2002, ενώ υπάρχουν δύο ακόμα εκθέσεις της μέσα σε αυτά τα χρόνια που υποδεικνύουν πως η αστυνομική βία υπάρχει εδώ και τουλάχιστον δέκα χρόνια, απλώς τα τελευταία χρόνια έχει ενταθεί και είναι πια ορατή σε όλους.
Η πιο πρόσφατη είναι η έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας κατά το χρονικό διάστημα 2008 έως και 2012 με τίτλο «Αστυνομική βία στην Ελλάδα: Όχι μόνο μεμονωμένα περιστατικά», που διαπίστωνε πως τα περιστατικά αστυνομικής βίας δεν είναι μεμονωμένα, η χρήση υπερβολικής βίας από την αστυνομία γίνεται συστηματικά, ενώ, παρά τις πολυάριθμες περιπτώσεις κακοποίησης ανθρώπων κατά τη σύλληψη ή την κράτηση, οι ελληνικές αρχές αρνούνται να αναγνωρίσουν την έκταση του προβλήματος δημιουργώντας κλίμα ατιμωρησίας. Καταγράφονται και πολλές περιπτώσεις όπου δεν ήταν δυνατή η ταυτοποίηση αστυνομικών που εμπλέκονται σε υποθέσεις κακομεταχείρισης εξαιτίας έλλειψης διακριτικών ή επειδή δεν έδωσαν τα στοιχεία τους στα θύματα.
Επιπλέον, ανάλογη έκθεση υπάρχει και από την Παγκόσμια Οργάνωση κατά των Βασανιστηρίων σε συνεργασία με ελληνικές ΜΚΟ, που το 2004 παρουσιάστηκε στον ΟΗΕ και επικαιροποιήθηκε και το 2006, με αναφορά μάλιστα και στις υποθέσεις που έφτασαν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Άγνωστοι δράστες
Με το Γραφείο ή χωρίς αυτό, ωστόσο, η πραγματικότητα διδάσκει ότι η ΕΛ.ΑΣ., παρ' ότι διαθέτει εξαιρετικά ποσοστά εξιχνίασης και αρκετές επιτυχίες, όπως αναγνωρίζεται και από διεθνείς οργανισμούς, παρουσιάζει ιδιαίτερη δυσκολία να εξιχνιάσει και να εντοπίσει τους "συναδέλφους" με τον "υπερβάλλοντα ζήλο".
Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι ακόμα δεν έχουν εντοπιστεί αστυνομικοί οι οποίοι χτύπησαν τον Γιάννη Καυκά, που για λίγο δεν έχασε τη ζωή του σε επίθεση των ΜΑΤ σε ειρηνικό μπλοκ διαδηλωτών τον Μάιο του 2011, ούτε ποιοι χτύπησαν τον δημοσιογράφο Μανώλη Κυπραίο και έχασε την ακοή του στη διαδήλωση της 15ης Ιουνίου του 2011, αλλά ούτε και ποιοι έστειλαν στο νοσοκομείο για να εγχειριστεί στο κεφάλι τον πρόεδρο της Ένωσης Φωτορεπόρτερ, Μάριο Λώλο, τον Απρίλιο του 2012. Θυμηδία άλλωστε προκαλεί η αποστροφή του τότε υπουργού Μιχ. Χρυσοχοϊδη "σε μια εβδομάδα θα ξέρω ποιος είναι".
Πρέπει να σημειώσουμε πως ζητήσαμε από το αρχηγείο της ΕΛ.ΑΣ. να μας ενημερώσει για την τύχη των αντίστοιχων ΕΔΕ, που συνήθως ακολουθούν, και να μας στείλει τα στατιστικά σχετικά με τις καταδίκες αστυνομικών την τελευταία δεκαετία για υποθέσεις κακοποίησης, αστυνομικής βίας και φόνων, καθώς επίσης και πόσες ΕΔΕ έχουν γίνει για τις σχετικές υποθέσεις, ακόμα και στις περιπτώσεις που δεν έχει υπάρξει καταδίκη του αστυνομικού. Σύμφωνα με το αρχηγείο της ΕΛ.ΑΣ., η προθεσμία για να προλάβουμε το σημερινό φύλλο δεν έφτανε για να συλλεγούν τα στοιχεία, οπότε δεσμευόμαστε να επανέλθουμε στο ζήτημα και με τα όσα μας στείλει η αστυνομία.
Για τις ΕΔΕ που καταλήγουν στην ατιμωρησία της αστυνομικής βίας είχε ήδη από το 2004 συντάξει ειδική έκθεση ο Συνήγορος του Πολίτη.
Τροχαίο ατύχημα ο τραυματισμός της Αγ. Κουτσουμπού!
Θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθούμε και στην υπόθεση της Αγγελικής Κουτσουμπού, που, στην πρώτη επέτειο της δολοφονίας του Αλ. Γρηγορόπουλου, το 2009, παρασύρθηκε από άνδρα της ομάδα Δέλτα και τραυματίστηκε σοβαρά ενώ είχε δεχθεί και χτυπήματα από κλομπ μολονότι ήταν αναίσθητη στο έδαφος, όπως είχε καταγγελθεί. Είχε χτυπηθεί στο κεφάλι ακόμα και ο γιατρός που πήγε να την βοηθήσει! Ο αστυνομικός της Δέλτα δεν πήγε ποτέ σε δίκη, παρά τη μήνυση, καθώς ο εισαγγελέας την απέρριψε. Ήταν τροχαίο ατύχημα και ο εισαγγελέας θεώρησε πως η απρόσεκτη οδήγηση ήταν η αιτία.
Ιστορία δεκαετίας η ατιμωρησία
Στο μεταξύ, η χώρα έχει συγκεντρώσει το ενδιαφέρον ανθρωπιστικών οργανώσεων για την αστυνομική βία και ατιμωρησία εδώ και τουλάχιστον 10 χρόνια. Όπως χαρακτηριστικά τόνιζε ο David Diaz-Jogeix, αναπληρωτής Διευθυντής Προγράμματος για την Ευρώπη και την Κεντρική Ασία της Διεθνούς Αμνηστίας, τον περασμένο Ιούλιο, κατά την παρουσίαση της σχετικής έκθεσης, το θέμα της αστυνομικής βίας και της ατιμωρησίας των ενστόλων στην Ελλάδα έχει απασχολήσει την οργάνωση από το 2002, ενώ υπάρχουν δύο ακόμα εκθέσεις της μέσα σε αυτά τα χρόνια που υποδεικνύουν πως η αστυνομική βία υπάρχει εδώ και τουλάχιστον δέκα χρόνια, απλώς τα τελευταία χρόνια έχει ενταθεί και είναι πια ορατή σε όλους.
Η πιο πρόσφατη είναι η έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας κατά το χρονικό διάστημα 2008 έως και 2012 με τίτλο «Αστυνομική βία στην Ελλάδα: Όχι μόνο μεμονωμένα περιστατικά», που διαπίστωνε πως τα περιστατικά αστυνομικής βίας δεν είναι μεμονωμένα, η χρήση υπερβολικής βίας από την αστυνομία γίνεται συστηματικά, ενώ, παρά τις πολυάριθμες περιπτώσεις κακοποίησης ανθρώπων κατά τη σύλληψη ή την κράτηση, οι ελληνικές αρχές αρνούνται να αναγνωρίσουν την έκταση του προβλήματος δημιουργώντας κλίμα ατιμωρησίας. Καταγράφονται και πολλές περιπτώσεις όπου δεν ήταν δυνατή η ταυτοποίηση αστυνομικών που εμπλέκονται σε υποθέσεις κακομεταχείρισης εξαιτίας έλλειψης διακριτικών ή επειδή δεν έδωσαν τα στοιχεία τους στα θύματα.
Επιπλέον, ανάλογη έκθεση υπάρχει και από την Παγκόσμια Οργάνωση κατά των Βασανιστηρίων σε συνεργασία με ελληνικές ΜΚΟ, που το 2004 παρουσιάστηκε στον ΟΗΕ και επικαιροποιήθηκε και το 2006, με αναφορά μάλιστα και στις υποθέσεις που έφτασαν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Έλλη Ζώτου