Πριν την πανδημία, στη 10ετία 2010 -2019 το προσδόκιμο ζωής αυξήθηκε μόλις κατά ένα έτος, όταν την προηγούμενη δεκαετία η αύξηση είχε φτάσει τη διετία. Η επιβράδυνση αποδίδεται στην μικρή πρόοδο μείωσης των ισχαιμικών καρδιακών επεισοδίων και του καρκίνου του πνεύμονα, ενώ η αυξημένη θνησιμότητα αποδίδεται στον διαβήτη κυρίως σε ηλικιωμένους.Το στοιχείο αυτό περιλαμβάνεται στην έκθεση «Κατάσταση Υγείας στην Ε.Ε.» του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου, του ΟΟΣΑ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2021. Εστιάζοντας στην Ελλάδα, οι παρατηρήσεις των ειδικών, βλέπουν ένα σύστημα που δεν επαρκεί να καλύψει τις ανάγκες του πληθυσμού, με αποτέλεσμα το «φακελάκι» να δημιουργεί μεγαλύτερα εμπόδια στους πιο φτωχούς, οι οποίοι με τη σειρά τους υποχρεώνονται σε καταστροφικές δαπάνες του νοικοκυριού τους.
Φακελάκι
Το σύστημα υγείας δεν χρηματοδοτείται όσο χρειάζεται, οπότε οι ιδιωτικές πληρωμές καλύπτουν τη συμμετοχή σε φάρμακα, ιδιωτικές υπηρεσίες υγείας και άτυπες πληρωμές («φακελάκι»).
Στο προφίλ της Ελλάδας σημειώνεται ότι σε ότι αφορά την αποτελεσματικότητα, το σύστημα υγείας της χώρας μας λειτουργεί καλύτερα στην διαχείριση νοσημάτων που μπορούν να προληφθούν έναντι νοσημάτων που μπορούν να θεραπευτούν, καθώς η θνησιμότητα από νοσήματα που προλαμβάνονται φτάνει τους 139 θανάτους ανά 100.000 πληθυσμού, έναντι 90 θανάτους ανά 100.000 πληθυσμού σε θεραπευόμενα νοσήματα, όταν τα αντίστοιχα ποσοστά στην Ε.Ε. είναι 160/100.000 και 90/100.000, αντίστοιχα.
Το κύριο νόσημα που μπορεί να προληφθεί είναι ο καρκίνος του πνεύμονα που «κόστισε» το 30% των πρόωρων θανάτων το 2018, ενώ ακολουθούν τα ισχαιμικά καρδιακά επεισόδια και τα ατυχήματα. Καρδιαγγειακά και εγκεφαλικά, που και προλαμβάνονται και θεραπεύονται, αποτελούν το 36% των θανάτων όλων των θεραπευόμενων νοσημάτων.
Χάσμα πλουσίων και φτωχών
Η Ελλάδα εμφανίζει επίσης τις μεγαλύτερες ανισότητες πρόσβασης στο κοινωνικά φτωχότερο στρώμα του πληθυσμού, με το 18% των νοικοκυριών να εντάσσεται στο χαμηλότερο πέμπτο των εισοδημάτων στη χώρα. Το ποσοστό αυτό είναι 20 φορές μεγαλύτερο από το 0,9% των νοικοκυριών που βρίσκεται στο υψηλότερο πέμπτο των εισοδημάτων στη χώρα.
Ο κυριότερος λόγος των ακάλυπτων ιατρικών αναγκών είναι το κόστος, για το 7,5% του πληθυσμού, όταν στην Ε.Ε. είναι 0,9%.
Ειδικά σε ότι αφορά την πανδημία, το πρώτο 12μηνο, διαπιστώθηκε ότι οι ακάλυπτες ιατρικές ανάγκες έφτασαν το 24% των Ελλήνων, έναντι 21% στην Ε.Ε., καθώς οι ασθενείς απέφευγαν τα νοσοκομεία υπό το φόβο του κοροναϊού.
Στις ακάλυπτες ανάγκες εντάσσεται και η εξαίρεση της οδοντιατρικής φροντίδας μέσω ΕΟΠΥΥ, καθώς επίσης και τα πλαφόν στις επισκέψεις γιατρών, διαγνωστικών εξετάσεων και συνταγών.
Το 2019, η Ελλάδα είχε το τρίτο υψηλότερο επίπεδο απ΄ ευθείας πληρωμών των πολιτών για δαπάνες υγείας που έφτανε στο 35%, υπερδιπλάσιο του μέσου όρου της ΕΕ (15,4%). Οι ίδιες πληρωμές για φάρμακα αφορούν το 13% των δαπανών υγείας, όταν στην Ε.Ε. είναι κάτω από 4%. Τα φάρμακα αφορούν το 36% των δαπανών από την τσέπη των ασθενών. Επιπλέον, οι πληρωμές των νοικοκυριών για νοσηλευόμενους ασθενείς φτάνουν το 11% των δαπανών υγείας, έναντι μόλις 1% στην ΕΕ, απορροφώντας άλλο ένα τρίτο των απ΄ ευθείας πληρωμών των ασθενών. Τα ποσά αυτά αφορούν κυρίως νοσηλεία σε ιδιωτικές κλινικές, αν και έμμεσα στοιχεία υπονοούν άτυπες πληρωμές στα δημόσια νοσοκομεία (φακελάκι). Δεδομένης της έλλειψης δημόσιας κάλυψης, οι σχετικά χαμηλές ιδιωτικές πληρωμές για οδοντιατρικές υπηρεσίες αναδεικνύουν την παραμέληση της φροντίδας, καθώς η χώρα εμφανίζει το τρίτο υψηλότερο ποσοστό ακάλυπτων ιατρικών αναγκών στην οδοντιατρική φροντίδα σε έναν ανά 12 πολίτες, με την αναλογία να μεγαλώνει στα χαμηλότερα εισοδήματα, και να φτάνει τον ένα ανά έξι πολίτες.
Το φακελάκι προκαλεί καταστροφικές δαπάνες
Οι άτυπες πληρωμές, εκτιμώνται στο ένα τέταρτο των απ΄ευθείας πληρωμών, και υπονομεύουν την ισότιμη πρόσβαση των ασθενών στο σύστημα υγείας, καθώς επίσης και την οικονομική προστασία από καταστροφικές δαπάνες των νοικοκυριών. Πρόσφατη έρευνα του Ευρωβαρόμετρου, έδειξε ότι 14% του πληθυσμού έχει καταβάλλει άτυπη πληρωμή σε γιατρό, νοσηλευτή ή νοσοκομείο τον Δεκέμβρη του 2019, ενώ το 81% του πληθυσμού θεωρεί ότι είναι μια ευρέως διαδεδομένη πρακτική στο σύστημα υγείας.
Η ισχυρή σύνδεση των απ’ ευθείας πληρωμών για ιατρικές δαπάνες στην Ελλάδα, σημαίνει ότι ένα μεγάλο μερίδιο των νοικοκυριών, βιώνουν καταστροφικές δαπάνες υγείας, που αυξήθηκαν από 7% το 2010 σε 8,9% το 2019. Έτσι, η Ελλάδα κατατάσσεται μεταξύ των 8 πρώτων χωρών σε καταστροφικές δαπάνες, μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. που διαθέτουν σχετικά στοιχεία.
Όπως συμβαίνει σε όλες τις άλλες χώρες, πάνω από το μισό των καταστροφικών δαπανών στην Ελλάδα εντοπίζεται στο φτωχότερο 20% των νοικοκυριών.
in.gr